Địa lí 9/Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp

Các nhân tố tự nhiên

– Tài nguyên thiên nhiên của nước ta đa dạng, tạo cơ sở nguyên liệu, nhiên liệu và năng lượng để phát triển cơ cấu công nghiệp đa ngành.

– Các nguồn tài nguyên có trữ lượng lớn là cơ sở để phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm.

– Sự phân bố tài nguyên trên lãnh thổ tạo các thế mạnh khác nhau của các vùng.

Các nhân tố kinh tế – xã hội

a. Dân cư và lao động

+ Dân đông, sức mua tăng, thị hiếu cũng có nhiều thay đổi, vì thế thị trường trong nước ngày càng được chú trọng trong phát triển công nghiệp.

+  Nguồn lao động dồi dào và có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật, thuận lợi cho các ngành công nghiệp cần lao động nhiều và thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào công nghiệp.

b. Cơ sở vật chất – kĩ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng

– Nhìn chung trình độ công nghệ của ngành công nghiệp còn thấp, hiệu quả sử dụng thiết bị chưa cao, mức tiêu hao năng lượng và nguyên vật liệu còn lớn. Cơ sở vật chất kĩ thuật chưa đồng bộ và chỉ phân bố tập trung ở một số vùng.

– Cơ sở hạ tầng giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, cung cấp điện, nước,… đang từng bước được cải thiện và nâng cấp đặc biệt ở các vùng kinh tế trọng điểm.

c. Chính sách phát triển công nghiệp

– Gồm chính sách công nghiệp hoá và chính sách đầu tư phát triển công nghiệp.

– Hiện nay chính sách công nghiệp đã gắn liền với phát triển kinh tế nhiều thành phần, khuyến khích đầu tư ngoài nước và trong nước, đổi mới cơ chế quản lí kinh tế, đổi mới chính sách kinh tế đối ngoại.

d. Thị trường

– Trong nước: hàng công nghiệp nước ta có thị trường khá rộng nhưng bị hàng ngoại nhập cạnh tranh gay gắt.

– Ngoài nước: hàng  công nghiệp nước ta cũng có những lợi thế nhất định trong xuất khẩu sang thị trường các nước công nghiệp phát triển, tuy nhiên còn hạn chế về mẫu mã, chất lượng nên sức ép cạnh tranh rất lớn.

Tóm lại các nguồn tài nguyên là rất quan trọng nhưng quyết định cho việc phát triển và phân bố công nghiệp là phụ thuộc mạnh mẽ vào các nhân tố kinh tế – xã hội vì nó tác động mạnh đến công nghiệp cả đầu vào và đầu ra.

Tham khảo

• SGK Địa lí 9 – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam (tái bản lần thứ mười lăm – 2020).