Lịch sử 8/Ôn tập: Lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1918
Câu hỏi[edit]
1. Bảng thống kê thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ 1858 – 1884
Thời gian | Quá trình xâm lược của thực dân Pháp. | Cuộc đấu tranh của nhân dân ta. |
1-9-1858 | – Pháp chiếm bán đảo Sơn Trà, mở màn cuộc xâm lược Việt Nam. | – Triều đình lãnh đạo nhân d ân chống trả quyết liệt. |
2-1859 | – 2-1859 Pháp kéo vào Gia Định | – Quân triều đình chống cự yếu ớt rồi tan rã.
– Trong đó nhân dân địa phương tự động chống giặc |
24-2-1861 | – Pháp tấn công Đại đồn Chí Hòa, Đại đồn Chí Hòa thất thủ sau đó Pháp chiếm Định Tường – Biên Hòa – Vĩnh Long. | – Quân ta kháng cự m ạnh nhưng không thắng.
– Nguyễn Trung Trực đốt cháy Tàu Hy Vọng trên sông Vàm Cỏ Đông (10-12-1861) – Nghĩa quân Trương Định chống Pháp tại Tân Hòa – Gò Công chuyển về Tân Phước. – Trương Quyền ở Đồng Tháp Mười – Tây Ninh phối hợp với Pu côm bô (Cao Mên) chống Pháp |
6-1867 | – Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây là Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên không tốn 1 viên đạn | – Phan Tôn – Phan Liêm ở Bến tre, Vĩnh Long, Sa Đéc.
– Trương Quyền ở Đồng Tháp Mười – Tây Ninh phối hợp với Pu-côm-bô (Cao Mên) chống Pháp. – Nguyễn Hữu Huân ở Tân An, Mỹ Tho. – Nguyễn Trung Trực ở Hòn Chông (Rạch Giá) – Dùng thơ văn để chiến đấu: như Nguyễn Đình Chiểu, Hồ Huấn Nghiệp, Phan Văn Trị. |
Ngày 20-11- | – Pháp đánh thành Hà Nội lần I.
– Pháp chiếm Hải Dương, Hưng Yên, Phủ Lý, Ninh Bình, Nam Định |
– Nguyễn Tri Phương chỉ huy 7000 quân triều đình, nhưng thất bại, bị thương nhịn ăn mà chết.
– Con là Nguyễn Tri Lâm tử trận ở cửa ô Thanh Hà. – Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ một. |
25-4-1882 | – Pháp đánh thành Hà Nội lần II.
– Pháp chiếm Hòn Gai, Nam Định và các tỉnh đồng bằng Bắc Kỳ. |
– Hoàng Diệu tuẫn tiết theo thành.
– Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai. |
18-8-1883 | – 18-8-1883 Hạm đội Pháp đánh Thuận An. | – Triều đình Huế đình chiến, ký hai Hiệp ước là Hác-Măng và Pa-tơ-nốt. |
1884 | – Hiệp ước Pa-tơ-nốt. | – Việt Nam là thuộc địa, nửa phong kiến của Pháp. |
2. Lập bảng niên biểu phong trào Cần Vương (1885 – 1896)
Năm | Sự kiện chính |
5-7-1885 | Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế. |
13-7-1885 | Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương“ kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước. |
1885 – 1888 | Giai đoạn I: bùng nổ khắp cả nước nhất là Trung Kỳ, Bắc Kỳ |
1888 – 1896 | Sau Vua Hàm Nghi bị bắt, quy tụ thành những khởi nghĩa lớn |
1886 – 1887 | Khởi nghĩa Ba Đình (Phạm Bành, Đinh Công Tráng) |
1883 – 1892 | Khởi nghĩa Bãi Sậy (Tán Thuật) |
1885 – 1895 | Khởi nghĩa Hương Khê (Phan Đình Phùng và Cao Thắng) |
3. Các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương
Tên cuộc khởi nghĩa | Thời gian | Người lãnh đạo | Địa bàn hoạt động | Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa. |
Ba Đình | 1886 – 1887 | Phạm Bành, Đinh Công Tráng | – Ba làng Mĩ Khê, Thượng Thọ, Mậu Thịnh, thuộc huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, là công sự phòng thủ | – Ý nghĩa của phong trào cần Vương:
+ Thể hiện truyên thống khí phách anh hùng của dân tộc ta. + Tiêu biểu nhất cho cuộc tự vệ của nhân dân ta cuối thế kỷ XIX. + Hứa hẹn một năng lực chiến đấu dồi dào chống chủ nghĩa đế quốc. – Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương: + Hạn chế của ý thức hệ phong kiến, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. + Hạn chế của người lãnh đạo, thiếu liên hệ. |
Bãi Sậy | 1883 – 1892 | Tán Thuật | – Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ – Hưng Yên thích hợp với lối đánh du kích | |
Hương Khê | 1885 – 1895 | Phan Đình Phùng và Cao Thắng | – Ngàn Trươi, Vụ Quang (Hương Khê – Hà Tĩnh). Hoạt động rộng ở 4 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình |
4. Điểm giống nhau và khác nhau của phong trào yêu nước trước chiến tranh thế giới thứ nhất
- Điểm giống nhau: đều là phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản, do các sĩ phu nho học lãnh đạo.
- Điểm khác nhau:
- Phong trào Đông Du do Duy Tân Hội chủ trương:vũ trang chống Pháp giành độc lập dân tộc.
- Đông Kinh Nghĩa Thục ở Hà Nội: bạo động ôn hòa, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài.
- Phong trào Duy Tân ở Trung Kỳ: vận động cải cách (theo cái mới) và khai dân trí.
5. Hướng đi của Nguyễn Tất Thành có gì khác với các nhà yêu nước trước đó
- Các nhà yêu nước trước như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, hướng theo phương Đông, nhưng thất bại.
- Nguyễn Tất Thành hướng theo phương Tây, gặp ánh sáng của cách mạng tháng Mười Nga và tiếp thu chủ nghĩa Mác – Lê-nin.
Tham khảo[edit]
- SGK Lịch sử 8, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019.