ویکی‌دانشگاه:پیوند به بیرون
- این صفحه شیوه‌نامه‌ای در مورد پیوند به بیرون در مقالات ویکی‌دانشگاه است. برای شیوهٔ ارجاع به منابع به این صفحه مراجعه کنید.
Template:این شیوه‌نامه در یک نگاه
مقاله‌های ویکی‌دانشگاه می‌توانند شامل پیوندهایی به صفحه‌های وب خارج از ویکی‌دانشگاه باشند. این صفحه‌های می‌توانند حاوی اطلاعات بیشتری مرتبط با موضوع باشند، اطلاعاتی را شامل شوند که به دلیل حق تکثیر یا جزئیات فراوان نمی‌شود در خود مقالات ویکی‌دانشگاه عرضه شوند (نظیر آمار ورزشکاران، فهرست دست‌اندرکاران فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی، متن مصاحبه‌ها، یا کتاب‌های اینترنتی)، یا اطلاعاتی ارزشمند و معتبر دیگری را ارائه کنند که به دلایلی غیر از درستی و قابل اعتماد بودن نمی‌توان آن‌ها را در مقاله‌های ویکی‌دانشگاه آورد (مثل متن مصاحبه‌ها یا مرورها). به این گونه پیوند دادن به صفحه‌های خارج از ویکی‌دانشگاه پیوند به بیرون یا پیوند بیرونی گفته می‌شود.
از برخی پیوندها بیرونی در ویکی‌دانشگاه استقبال می‌شود (بخش به چه چیزی باید پیوند داد را بخوانید) اما هدف ویکی‌دانشگاه این نیست که مجموعهٔ مفصلی از پیوندهای بیرونی مربوط به یک موضوع را جمع‌آوری کند. هیچ صفحه‌ای نباید از ویکی‌دانشگاه پیوند بگیرد مگر آن که سزاواری این کار را داشته باشد.
موضوع این رهنمود پیوندهای بیرونی‌ای است که منبع مقاله نیستند. اگر می‌خواهید به وبگاهی پیوند بدهید که از اطلاعات آن در تکمیل مقاله استفاده نشده است، این رهنمود را معیار کار خود قرار بدهید و به آن ارجاع بدهید. برای پیوند دادن به منابع به رهنمود مربوط به منابع مراجعه کنید. در مورد پیوندهای خارجی که در لابه‌لای متن آورده می‌شود به ویکی‌دانشگاه:پیوندهای توکار مراجعه کنید.
نکات مهمی که باید به خاطر داشته باشید[edit]
- تعداد پیوندها باید در حداقل نگاه داشته شود. نداشتن پیوند به بیرون یا تعداد کم پیوند به بیرون یک مقاله دلیلی برای افزودن پیوندهای جدید نیست.
- پیوندهای بیرونی نباید در لابه‌لای متن مقاله قرار داده شوند. این پیوندها باید در یک بخش جداگانه به نام «پیوند به بیرون» در پایان مقاله قرار بگیرند.
- از پیوند دادن به چندین صفحهٔ یک وبگاه پرهیز کنید. به جای این کار، صفحه‌ای از آن وبگاه را پیدا کنید که به تمام موارد دیگر پیوند داشته باشد.
محدودیت‌های پیوند دادن[edit]
به دلیل سیاست‌ها یا شرایط فنی ویکی‌دانشگاه، ویرایشگران در هیچ شرایطی مجاز به پیوند دادن به موارد زیر نیستند:
- به محتوایی که ناقض حق تکثیر هستند نباید پیوند داده شود. پیوند دادن به وبگاه‌هایی که مطالب دارای حق تکثیر را عرضه می‌کنند مجاز است به شرط آن که آن وبگاه اجازهٔ لازم برای این کار را داشته باشد. هدایت کردن دانسته دیگران به محتوایی که ناقض حق تکثیر است می‌تواند تخلف حق تکثیر محسوب شود. اگر می‌دانید که یک وبگاه محتوایی را عرضه می‌کند به شکلی که حق تکثیر مالک اصلی اثر رعایت نمی‌شود، از پیوند به آن نسخهٔ اثر خودداری کنید.پیوند دادن به صفحه‌ای که به طور غیر قانونی کار شخص دیگری را منتشر می‌کند می‌تواند باعث کژتابی نسبت به ویکی‌دانشگاه و ویرایشگران آن شود. این قاعده به طور خاص می‌تواند در مورد پیوندهایی که به YouTube داده می‌شود مطرح باشد، و باید دقت شود که به صفحه‌ای از این وبگاه که محتوایی بدون اجازهٔ مالک اثر ارائه می‌کند، در ویکی‌دانشگاه پیوند داده نشود.
- وبگاه‌هایی که در فهرست سیاه ویکی‌دانشگاه قرار دارند، اما در فهرست سفید قرار نگرفته‌اند. صفحه‌هایی که حاوی چنین پیوندهایی باشند، قابل ذخیره کردن نیستند.
به چه چیزی می‌توان پیوند داد[edit]
چند نکته را در زمان اضافه کردن یک پیوند بیرونی باید در نظر داشت:
- آیا محتوا برای خواننده‌ها قابل دسترسی است؟
- آیا تناسب با موضوع مقاله دارد؟
- آیا این پیوند فعال است، و انتظار می‌رود در آینده هم فعال باقی بماند؟
هر پیوند باید بر اساس رهنمود زیر ارزیابی شود. هرچه تعداد پیوندهای بیرونی یک مقاله بیشتر شود، این رهنمود باید سخت‌گیرانه‌تر اعمال شود. اگر در مورد اضافه کردن یک پیوند بیرونی به یک مقاله تردید دارد، ابتدا این مساله را در صفحهٔ بحث مقاله مطرح کنید و از دیگران نظر بخواهید.
به چه چیزی باید پیوند داد[edit]
- مقاله‌هایی که راجع به یک سازمان، فرد، وبگاه یا هر نهاد دیگر هستند، باید به وبگاه رسمی آن پیوند بدهند.
- مقاله‌هایی که راجع به یک کتاب، نت موسیقی، یا مانند آن هستند، باید به وبگاهی که یک کپی از آن را در اختیار عموم قرار می‌دهد پیوند بدهند، به شرط آن که هیچ کدام از موارد از چه پیوندهایی معمولاً باید اجتناب کرد در مورد آن مصداق نداشته باشد.
- وبگاه‌هایی که حاوی محتوای بی‌طرفانه و دقیقی هستند که به دلیل حق تکثیر، زیاد بودن جزئیات، یا دلایل دیگر نمی‌توان محتوای آن‌ها را در خود مقاله آورد.
- وبگاه‌هایی که حاوی مطالب مناسب و مرتبطی هستند که به دلایل دیگری نمی‌توان محتوای آن‌ها را در مقاله آورد (نظیر متن مصاحبه‌ها).
پیوندهایی که باید آن‌ها را مورد توجه قرار داد[edit]
- پیوند به نقدها و مرورها در مورد کتاب‌ها، آلبوم‌های موسیقی، فیلم‌ها و سایر آثار خلاق.
- صفحه‌هایی که خیلی طولانی هستند همچون وبگاه‌هایی که دارای محتوای رسانه‌ای سنگین هستند، باید به صورت مورد به مورد بررسی شوند. بسیاری از کاربران ویکی‌دانشگاه به اینترنت با سرعت پایینی دسترسی دارند. در صفحه‌هایی که بیش از معمول بلند هستند، باید در مورد افزودن پیوند به بیرون دقت بیشتری بشود.
- فهرست بلندی از پیوندهای بیرونی مناسب صفحه‌های ویکی‌دانشگاه نیست. ویکی‌دانشگاه محلی برای جمع‌آوری پیوندهای مرتبط به یک موضوع نیست. به جای این کار، پیوند دادن به صفحه‌ای مرتبط در یکی از وبگاه‌هایی که به جمع‌آوری پیوندهای مرتبط می‌پردازد (مانند DMOZ) می‌تواند استفاده شود.
- وبگاه‌هایی که شرایط لازم برای این که یک منبع معتبر خوانده شوند را ندارد اما اطلاعاتی که از منابع کم و بیش معتبری به دست آمده در آن‌ها ذکر شده‌است.
از چه پیوندهایی معمولاً باید اجتناب کرد[edit]
به جز در مواردی که پیوند مورد نظر صفحهٔ رسمی موضوع مقاله باشد (آن هم به شرط آن که موارد #محدودیت‌های پیوند دادن در موردش مصداق نداشته باشد) از افزودن پیوند به موارد زیر باید پرهیز کرد:
- هر وبگاهی که اطلاعاتی افزون بر اطلاعات مقاله ارائه نکند.
- هر وبگاهی که ذهن خواننده‌ها را با ارائه اطلاعات غیر دقیق و یا بر اساس تحقیقات غیر قابل تایید منحرف کند. توضیحات بیشتر را در ویکی‌دانشگاه:منابع قابل اعتماد بخوانید.
- پیوندهایی که با هدف تبلیغ یک وبگاه اضافه شوند.
- پیوند به وبگاه‌هایی که کاربرد اصلی‌شان فروش کالا یا خدمات باشد. به عنوان مثال به جای پیوند دادن به یک فروشگاه اینترنتی کتاب باید به وبگاه‌هایی که اطلاعات کتاب را بر اساس ISBN (شابک) ارائه می‌کنند پیوند داد.
- پیوند به وبگاهی که در صحفه‌های آن تبلیغات زیادی وجود داشته باشد.
- پیوند به صفحه‌هایی که برای دیدن محتوایشان باید در وبگاه عضو شد یا پولی پرداخت.
- پیوند به صفحه‌هایی که توسط عدهٔ قابل توجهی از خوانندگان قابل دسترسی نیستند، مثلاً فقط با مرورگر خاصی قابل دیدن هستند.
- پیوند مستقیم به اسنادی که برای مشاهدهٔ آن‌ها برنامهٔ خاصی (مانند Flash یا Java) باید روی رایانهٔ بیننده نصب شده باشد، مگر آن که موضوع مقاله در بارهٔ همین نوع محتوا باشد. در چنین شرایطی در کنار پیوند برنامه‌ای که برای دیدن آن لازم است باید ذکر شود.
- پیوند به جستجوگرهای وب یا مجموعه‌ای از نتایج جستجو در اینترنت.
- پیوند به وبگاه‌های شبکه اجتماعی نظیر MySpace و Orkut و مانند آن؛ هم‌چنین پیوند به تالارهای گفتگو (forumها) و USENENTها.
- پیوند به وب‌نوشت‌ها (weblogها) و صفحه‌های شخصی افراد و بیشتر وبگاه‌های هواداران، مگر آن که توسط یک منبع شناخته شده نوشته شده باشند.
- پیوند به ویکی‌هایی که ویرایش در آن برای عموم امکان‌پذیر است، مگر آن که تعداد مشارکت‌کنندگان آن ویکی زیاد باشد و سابقه‌ای از پایداری محتوا داشته باشد.
- پیوند به وبگاهی که به طور مستقیم به موضوع مقاله مرتبط نیست. یک وبگاه که در مورد چندین موضوع مختلف اطلاعات ارائه می‌کند نباید در صفحه‌ای که فقط راجع به یک موضوع خاص است، پیوند داشته باشد. به طور مشابه، وبگاهی که فقط راجع به یک موضوع خاص مطلب ارائه می‌کند نباید در یک مقاله که در مورد یک موضوع کلی‌تر است، پیوند داشته باشد. اگر یک قسمت از یک وبگاه در مورد موضوع خاصی مطلب ارائه می‌کند که با موضوع مقاله ارتباط مستقیم دارد، به شرطی که سایر موارد ذکر شده در این صفحه هم رعایت شده باشد، می‌توان به آن بخش خاص از آن وبگاه پیوند داد.
تبلیغات و تعارض منافع[edit]
- به ویکی‌دانشگاه:تعارض منافع و ویکی‌دانشگاه:هرزفرستی نیز مراجعه کنید.
با توجه به برجسته بودن ویکی‌دانشگاه به عنوان یک وبگاه اینترنتی، و ترافیکی بالایی که یک وبگاه می‌تواند از پیوند گرفتن زا مقالات ویکی‌دانشگاه به دست بیاورد، انگیزهٔ زیادی وجود دارد که از صفحه‌های ویکی‌دانشگاه برای تبلیغ کردن یا جلب کردن توجه خوانندگان به یک وبگاه استفاده شود. شما نباید در مقاله‌های ویکی‌دانشگاه به وبگاهی که خود صاحب آن هستید یا به نحوی با آن تعارض منافع دارید پیوند بدهید، حتی اگر بر اساس سایر قسمت‌های این رهنمود، برقراری چنین پیوندی مجاز باشد. اگر گمان می‌کنید که چنین پیوندی لازم است، ابتدا آن را در صفحهٔ بحث مقاله مطرح کنید و از دیگر ویرایشگرهای ویکی‌دانشگاه که بی‌طرف هستند و تعارض منافعی ندارند نظر بخواهید. این مساله کاملاً در راستی رهنمود تعارض منافع است. توجه داشته باشید، لینک داشتن از ویکی‌دانشگاه به تنهایی باعث بالا رفتن رتبهٔ یک وبگاه در نتیجهٔ جستجوهای اینترنتی نمی‌شود، چرا که در صفحه‌های ویکی‌دانشگاه از دستور nofollow استفاده شده‌است.
گاهی اوقات ربات‌هایی ساخته می‌شوند به صورت خودکار که در چندین ویکی پیوندهایی به یک وبگاه اضافه می‌کنند. اگر شک کردید که پیوند به یک وبگاه به طور خودکار اضافه می‌شود، ویکی‌دانشگاههای زبان‌های دیگر را هم بررسی کنید. اگر متوجه شدید که آن ربات در حال اضافه کردن پیوند در بیش از یک ویکی است، این مساله را به اطلاع یکی از مدیران فراویکی برسانید تا امکان برقراری پیوند به آن نشانی را در تمام ویکی‌ها غیر فعال کند.
مدیران به محض برخورد با ربات‌هایی که تایید نشده‌اند، می‌توانند دسترسی آن‌ها را ببندند.
وبگاه‌هایی که نیاز به ثبت‌نام دارند[edit]
از پیوند دادن به وبگاه‌هایی که برای مشاهدهٔ محتوای صفحه‌هایشان باید ثبت‌نام کرد یا پولی پرداخت کرد باید پرهیز شود. مثالی از این موارد، صفحه‌های روزنامه‌هایی هستند که برای مشاهدهٔ محتوای بایگانی شده کاربران را مجبور با ثبت‌نام (چه رایگان و چه با پرداخت هزینه) می‌کنند.
پیوند دادن به این وبگاه‌ها تنها در یک مورد مجاز است و آن این که مقاله راجع به همان وبگاه باشد.
محتوای غیر فارسی[edit]
ترجیح داده می‌شود که در ویکی‌دانشگاهی فارسی به صفحه‌هایی در وب پیوند داده شود که محتوا را به فارسی عرضه می‌کنند. البته اگر محتوا به فارسی موجود نیست، یا استفاده از محتوا در زبان دیگر برای عموم کاربران مقدور است (مانند نقشه‌های اینترنتی) می‌توان به محتوای غیر فارسی نیز پیوند به بیرون داد.
اگر به وبگاهی به زبان غیر فارسی پیوند می‌دهید، زبان آن را در کنار پیوند خارجی ذکر کنید.
وبگاه‌های تغییرمسیردهنده[edit]
پیوند به وبگاه‌هایی که صفحه‌های آن‌ها تغییرمسیری به وبگاه‌های دیگر هستند مجاز نیست. مثال معروف این موارد tinyurl.com است. بیشتر این قبیل وبگاه‌ها در فهرست سیاه قرار دارند و امکان ذخیره کردن صفحه‌ای که حاوی چنین پیوندی باشد وجود ندارد. حتی اگر وبگاهی از این دست هنوز در فهرست سیاه قرار ندارد، چون احتمالاً دیر یا زود به فهرست سیاه اضافه خواهد شد، شما با پیوند دادن به آن برای ویرایش‌کنندگان بعدی مشکل ایجاد می‌کنید.
رعایت بی‌طرفی در پیوند به بیرون[edit]
در مقاله‌هایی که دیدگاه مختلف را عرضه می‌کنند، برای حفظ دیدگاه بی‌طرفانه باید تعادل در مورد تعداد پیوندهای بیرونی راجع به هر کدام از دیدگاه نیز رعایت شود. در کنار هر پیوند مشخص کنید که به کدام دیدگاه می‌پردازد. هم‌چنین، اگر در مقاله یکی از دیدگاه وزن بیشتری را دارد، پیوندهای مربوط به آن باید قبل از سایر موارد دیده شود. به ویکی‌دانشگاه:دیدگاه بی‌طرفانه نیز مراجعه کنید.