Jump to content

မျန်မာခမ်း သမဲင်ꩻ

From Wikiversity

ယိုခါ မန်းလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ ကအောဝ်ႏရဲပ်အွောန်ဒါႏ မျန်မာခမ်းယို အွိုးစခါ ပျူဖုံႏ(ပျူယို လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻစွို့ꩻကာႏတောဝ်း) အောဝ်ႏအုံတယ်ႏမာꩻဗာႏဖို ဝေင်ꩻတုင်းခမ်းထီဖုံႏသွူ။ မဉ်ႏစူꩻလွေꩻ ရာႏဇဝင်ႏတဲမ်းသား ကတဲမ်းခါꩻနောဝ်ꩻ ပျူယို ရထွာဒျာႏ အိန္ဒိယခမ်းသား သာႏကီႏဝင်ႏခွိုꩻဖုံႏသွူ။ ခေတ်နောဝ်ꩻခါကို မဲင်ꩻ(နောဝ်ꩻကိုခါ ဟဲ့ꩻတောဝ်း မဲင်ꩻခမ်း၊ ဟဲ့ꩻဒျာႏ သုဝဏ္ဏဘူမိ)တွမ်ႏ ရခဲင်ႏ(နောဝ်ꩻခါ ဟဲ့ꩻဒျာႏ ဝေသာလီခမ်း)လိုꩻမျိုꩻသီးတဲ့ ဝင်ꩻခမ်း ဝင်ꩻခွန်ဟော်ခမ်ꩻအောဝ်ႏလဲန်း။ ခွန်ဟော်ခမ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏ ပီနုဲင်း သက်(ယိုခါ လောင်းလွိုး ထွာ ချင်ꩻလိုꩻမျိုꩻခွိုꩻ) တွမ်ႏယင်း ကမ်းယံ (ယိုခါ ကရင်၊ စောက်ꩻ) ခွိုꩻဖုံႏတဲ့ အောဝ်ႏအုံသော့ꩻလဲန်းသွူ။ အိန္ဒိယ အခေါဝ်ထင်ꩻသား အာရိယန်ခွိုꩻဖုံႏ၊ အခေါဝ်နောဝ်သား ဒြာဗိဒီယမ် ကုလာꩻယာႏဖြီင်းခွိုꩻဖုံႏတဲ့ ဖြေꩻစာကူꩻကာႏထာꩻတွော့ꩻ အောဝ်ႏတွိုႏပါ၊ အောဝ်ႏအုံသားတဲ့ အောဝ်ႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻ။ ကလာꩻဗွာခွိုꩻ ပီနုဲင်း အာရပ် ကွန်ႏသယ်ႏ ဖြေꩻစာထာꩻခြိုꩻသားတဲ့ အောဝ်ႏတွိုႏနေနေ။ ပျူဖုံႏ ကနွို့အုံစ မျန်မာခမ်းကိုနောဝ်ꩻ ထွာ ခါးလား ခရစ်နေင်ႏကပေါႏ အဝ်ႏလိုႏအနေင်ႏတရျာꩻကို (ဘီသီ ၁ ရျုꩻဗူႏ) တောဝ်းလဲ့ အစောဝ်းထဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ထွိုင်ႏတွိုႏ အေဒီ ၉ ရျာႏဗူႏ (ခရစ်နေင်ႏ ၈၀၀ မာꩻငါ) ကို နန်ချောင်ꩻခမ်းဖြောဝ်ꩻခွိုꩻ (အောဝ်ႏ ခယ်ႏခမ်း၊ ယူနန်ခမ်းနယ်ကို) ဖုံႏ နွို့ယားထိုꩻ ပျူခမ်းတဲင် ပျူခွိုꩻဖုံႏ အာႏဆေ့ꩻစ။ ကနွို့ယားသားကိုနောဝ်ꩻ ဖြောဝ်ꩻလုမ်ꩻကာႏတောဝ်း မန်းဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏပါသော့ꩻငီꩻ နန်ချောင်စဲ့ꩻစွိုꩻဖုံႏကိုသွူ။

ဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နွို့အုံလꩻပါ မျန်မာခမ်း အခေါဝ်ထင်ꩻကထွာဒါႏ စစ်ကုဲန်း၊ ခန္တီး၊ ဟုမ္မလဉ်း၊ မိုးကောင်း၊ မိုးညဉ်း၊ ပူတာအို တွမ်ႏ ဖြောဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏကို။ နောဝ်ꩻခါတွင်ꩻ မန်းခွိုꩻယိုတဲ့ တနꩻ ခယ်ႏခွန်စဲ့ꩻသားဖုံႏရာ ယားဝွေꩻသီးခင်ႏလမ်းထွူ အောဝ်ႏထိုꩻတရွို့ꩻဗာႏထာꩻတွော့ꩻ အောဝ်ႏအုံယို့ꩻဗာႏ နန်ချောင်ခမ်း အာႏရဲင်ꩻကိုသွူ။ ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ နွို့အုံလꩻ သိန္ဒီခမ်းနယ်ႏကို၊ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻမꩻ နွို့ꩻအုံငီꩻ တနဲန်လွေꩻ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူခမ်းရင်ꩻသား ကတွိုႏရီးထဲင်းဝွေသီး အွိုး မျန်မာခမ်း အခေါဝ်ထဝကိုတဲင် သက်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထိုꩻလဲ့တွို့ꩻသဲင်ꩻဖေႏဗာႏ ကောင်ရွေꩻလောင်း၊ ကမ်းယံဖုံလဲ့ ထိုꩻနောဝ်သားအောဝ်ႏ ထိုꩻကွောန်ႏလွေꩻ ကောင်ထိုခြာအောဝ်ႏ စွောတ်လီထမ်နေးစွောန်ႏ။ တွိုႏ ပျူဖုံႏနောဝ်ꩻ သွီႏရောꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာထိုꩻလို့ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻတဲ့အောဝ်ႏ၊ ထွာ ဝင်ꩻသွုန်ႏသယ်ႏတွော့ ခွိုꩻထဲ့ထိုသားတဲ့အောဝ်ႏ။ ကအောဝ်ႏကုဲင်သားတဲ့ ဒေါ့ဖြောဝ်ႏချာဗွိုန်ႏတောဝ်းနမ်း ပျူဒျာႏနောဝ်ꩻမꩻ ငေါဝ်းထိုꩻမားတဲ့အောဝ်ႏနေနေ။

မန်း ကရဲပ်လꩻထွာဒါႏ ခမ်းထီနဲင်ႏငံႏနောဝ်ꩻ ကောပ်အနွောင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်မꩻ အရဲပ်လꩻ။ ဝွေꩻသီးစူကို အောဝ်ႏရဲပ်ထောင်လွောန်ꩻခါꩻ ခမ်းရင်ꩻသားလောင်းလင်နုဲင်း ဖြောဝ်ꩻ၊ မဲင်ꩻ၊ စောက်ꩻ၊ ရခဲင်ႏဖုံႏ။ အစောဝ်းဖဲ့ꩻခါနောဝ်ꩻ အုံဗော့ꩻဖြောဝ်ꩻခွိုꩻဖုံႏ၊ ရဲပ်ဟောဝ်အလိုꩻဖုံႏကထွိုင်ႏထွူ ရဲပ်လွောန်ꩻလွေꩻ ဖြောဝ်ꩻဒုံ ဖြောဝ်ꩻဝေင်ꩻ၊ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻမꩻ ထေနယ်လိုꩻအာႏရဲင်ꩻတွော့ꩻ ရဲပ်လꩻလꩻပါ ဖြောဝ်ꩻသီး စောဝ်းဖား တဖြာꩻထွူတဖြာꩻသွူ။ ထွိုင်ႏတွိုႏပျူနောဝ်ꩻ အမာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ တသေထွꩻတောဝ်း၊ လောင်းလွိုး အမာꩻထိုꩻ ဝွေꩻသီးခွန် သွိုန်ႏသယ်ႏ ပီနုဲင်း အီစီပ်ခမ်း ထွောန်ႏမွိုက်သွိုန်ႏသယ်ႏဖုံႏ ကဆောမ်ꩻလꩻခါꩻ ရန်ႏသူႏစဲ့ꩻသားဖုံႏထွူ အွောန်ႏမာꩻ ပီရမစ်ထာꩻမာꩻကိုဖုံႏနောဝ်ꩻစား။ ဟဲ့ꩻမဲင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ တွိုက်ꩻခꩻ ထူႏနွောင်ꩻလွေꩻ သုဝဏ္ဏဘူမိ သထုံႏခမ်းထွူ ကသဲင်ꩻတယ်ႏဆို့ꩻဒါႏ စေႏတီႏဖုံႏ ပေါက်ကံခမ်းကိုသူꩻတဲ့ လို့အာမွေး လိုꩻအာႏရဲင်ꩻ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻယိုꩻယိုꩻနောဝ်ꩻ တွမ်ႏဖြောဝ်ꩻ ပေါင်ꩻဝင်ꩻ ထူႏနွောင်ꩻပျူ၊ တွမ်ႏမဲင်ꩻ ပေါင်ꩻဝင်ꩻ မာꩻနွောင်ꩻ သထုံႏ၊ တွမ်ႏဖြောဝ်ꩻဖုံႏ၊ မဲင်ꩻဖုံႏ၊ ရခဲင်ႏဖုံႏ၊ စောက်ꩻဖုံႏအာႏရဲင်ꩻတွော့ꩻ မာꩻနွောင်ꩻလꩻဖို အာသံ၊ မဏိပူရခမ်း၊ လောဝ်ꩻခမ်း၊ ကေင်ꩻမုဲင်ႏခမ်း၊ ထုဲင်ႏခမ်းဖုံႏ၊ ရဲးကမ်းနွောင်ꩻဖိုအီ ခယ်ႏဖုံႏ လွောန်ꩻတွိုက်ꩻခꩻမန်းခမ်း နီလဲင်ႏ။ ကအီးနွောင်ꩻ မဲင်ꩻစဲ့ꩻသားဖုံႏရာတာႏ ဟဲ့ꩻခꩻငီꩻပါဗာႏက ဖြောဝ်ꩻအာႏရဲင်ꩻနေနေ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻလို့လို့နောဝ်ꩻ ကတွိုက်ခꩻထန်ႏထိုꩻ အဉ်းဂလစ်ယို ဟဲ့ꩻ ဇျပန် တွိုက်ꩻခꩻထန်ႏဗာႏ။ အဉ်းဂလစ် မဟာသွꩻဖုံႏရာသား ထွိုင်ႏခꩻထန်ႏချာ ဇျပန်နောဝ်ꩻလဲင်ႏ အုံဖျင် အဉ်းဂလစ်ဖဲ့ꩻ ခꩻထန်ႏ ထူႏနွောင်ꩻလွေꩻ ဇျပန်ဖုံႏတန်ဒျာႏသွူ။