လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ

တကမ္ဘာႏလွုမ်းဆဲင်ႏရာꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻယို ကအွဥ်ႏနယ်ပျထန်ႏလွေꩻနောဝ်ꩻ ခရစ်နေင်ႏ ၁၉၄၇ဗာႏ၊ဆွစ်ဇာလန်ခမ်း၊ခမ်းနယ်ႏဂျာနီဗာကိုသွူ။တကမ္ဘာႏလွုမ်းဆဲင်ႏရာꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻယို ဝွေꩻသီးအွဥ်ႏထွော့လွေꩻအချက်နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ(၃၀)ချက်သွူ။

(၁)လိုꩻဂွုဏ်ႏသိက္ခာႏတွမ်ႏခွင်ꩻရေꩻယို တယ်ႏစွဥ်ႏကလွူးဖွာꩻစတွင်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻနောဝ်ꩻ လꩻဗွိုန်ဒျာႏဝင်ꩻခွင်ꩻရေꩻအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၂)လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ယာႏအရောင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊နမ်းအင်္ဂါႏဖဲ့ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ယွုမ်းအံႏဘာႏသာႏတဲ့နောဝ်ꩻ မူးခိုတရွေꩻတောဝ်း တရျားပီပီဗာႏဝင်ꩻသွူ။

(၃)လိုꩻတွိုင်ꩻအသက်မွန်ဗန်ခွင်ꩻ၊ လွုမ်းဗဥ်ႏရဲးကမ်းခွင်ꩻ အောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၄)ပုဂ္ဂိုလ်ႏအဖြာꩻမုဲင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ အံႏနွောင်ꩻနေးဝင်ꩻ၊ထွဥ်ႏအံႏနေးဝင်ꩻ သွဥ်းအနေႏလꩻတောဝ်းသွူ။

(၅)လိုꩻအဖြာꩻမုဲင်ꩻဝယောဝ်း မဥ်ႏတရာꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ နိစ္စက်ထူႏနွောင်ꩻနေးလꩻတောဝ်း၊သွုပ်သံႏကျံႏနေးစားလꩻတောဝ်းသွူ။

(၆)လိုꩻတွိုင်ꩻ တရာꩻဥပဒေႏဆꩻငါယို ဒေါ့ꩻရီဆွိုက်သံႏလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ဗွိုန်ဗာႏနုဲင်းလိုꩻသွူ။

(၇)လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻနောဝ်ꩻ တရာꩻဥပဒေႏဆꩻငါယို ခွင်ꩻရေꩻဗွိုန်ပီဗာႏလို့ဝင်ꩻသွူ။

(၈)မဥ်ႏခံႏဗာႏ ဝင်ꩻယားကုဲင်ထိုꩻ အခွင်ꩻအရေꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏတရာꩻဥပဒေႏကူႏညီႏတဲင် နေးထူႏချာခွင်ꩻအဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၉)အဖြာꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း ဥပဒေႏအနယ်ꩻ တလွောက်ꩻတောဝ်းတွော့ꩻ နေးတွမ်ႏအာႏဏာႏတဲင် ဆွမ်ꩻ၊ ဝါးထန်ႏထိုꩻခမ်းထီနဝ်ꩻ တလꩻတောဝ်းသွူ။

(၁၀)တရာꩻဆွုံꩻဖျတ်မုဆꩻလယို လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ခံးစာꩻခွင်ꩻဗွိုန်ပီဗာႏဝင်ꩻသွူ။ထွာဗာႏလိုꩻအမျာꩻဖုံႏ နာႏရွမ်းကလꩻဒါႏ တရာꩻရွုမ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

(၁၁)အပဲစ်အောဝ်ႏရိုꩻကီလဲ့ သက်သေႏမဥ်ႏတလꩻတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်းတွင်ꩻ ဖေႏအပဲစ်တံႏ လꩻတောဝ်းဒွိုန်းသွူ။

(၁၂)တွမ်ႏရေႏရွယ်ချက်တဟောဝ်တောဝ်းတွော့ꩻ နွို့တခွန်ꩻဝင်ꩻလမ်းဝဲင်ꩻ၊ဟော်ꩻထွားတခွန်ꩻလိတ်အုတ် နုဲင်းနောဝ်ꩻမာꩻလꩻတောဝ်း။

(၁၃)လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ခမ်းထီနယ်ႏအကို လွစ်တခြင်ခြင် ခြုဲင်းအုံခွင်ꩻအလင် အောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၁၄)ကွပ်အမုတမျိုꩻမျိုꩻတဲင် မဥ်ႏခံႏဗာႏတရာꩻနောဝ်ꩻ ခမ်းထန်ႏအလင် လွေꩻကွီအုံခွင်ꩻလꩻဗာႏ။

(၁၅)လိုꩻမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း ခင်ႏလမ်းတထွောင်းထွောင်းအကို ကအောဝ်ႏအုံသော့ꩻနောဝ်ꩻ ထွာခွင်ꩻခမ်းထီနောဝ်ꩻသားအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။သꩻဆန္ဒမဥ်ႏအောဝ်ႏဒါႏလဲ့ ခံႏထူႏလိုꩻမျိုꩻချာတဲ့အောဝ်ႏလꩻဒျာႏသွူ။

(၁၆)အရွယ်ႏကမဲဥ်ႏလဲဥ်းဒါႏ မူႏခိုဖုံႏ တွမ်ႏနမ်းဆန္ဒအလꩻတဲင် တောႏလမ်းခွင်ꩻအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၁၇)လိုꩻတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻ နမ်းပဲင်ႏတခြိုꩻဥစ္စာႏဖုံႏယို ပဲင်ႏခွင်ꩻလꩻဗာႏသွူ။

(၁၈)လိုꩻတွိုင်ꩻကျိုက်သꩻ ယွုမ်းအံႏဘာႏသာႏခွင်ꩻအောဝ်ႏဒျာႏ၊ခံႏထူႏနွောင်ꩻဒျာႏ ဘာႏသာႏလင်တဲ့ အောဝ်ႏလꩻဒျာႏသွူ။

(၁၉)လိုꩻတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻ ကမ်းသꩻဒေါ့ꩻထန်ႏခွင်ꩻ၊ ထူႏသတင်ꩻခွင်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၂၀)တွမ်ႏငိမ်ꩻချံꩻရေꩻနေးတဲင် ကထွို့ꩻခါꩻဒါႏ အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏယို နွို့ပါငီꩻခွင်ꩻ၊ စုဗူႏငီꩻခွင်ꩻအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၂၁)ခမ်းထီအစိုႏရယို နီကျိုက်သꩻဖေႏမဲးခွင်ꩻ၊လွိုက်ထူႏခွင်ꩻအောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၂၂)လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ လိုꩻမုဖဝအုံအောဝ်ႏရေꩻ လွုမ်းဗဥ်ႏအီတာႏ ခံးစာꩻအောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၂၃)လိုꩻတွိုင်ꩻလာတာႏဖေႏမဲဥ်ႏဗာႏ၊နွို့မာꩻငီꩻနွောင်ꩻဒျာႏ တွမ်ႏထာꩻမာꩻသားအစွိုꩻ အခွင်ꩻအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၂၄)လိုꩻတွိုင်ꩻအုံပဆား အရွိုးပြေႏအတာႏ အခွင်ꩻအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

(၂၅)လွုမ်းဗဥ်ႏခြွိုင်းသန်ရေꩻအတာႏ အုံအောဝ်ႏအဆင်ႏအရန်းတွမ်ႏ တသီႏလွံꩻလာꩻခွင်ꩻအောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၂၆)သွဥ်ထူႏပညာႏခွင်ꩻ အောဝ်ႏဗာႏ၊အဖွိုႏသွတ်ꩻမူလတန်ꩻယို သွဥ်ထူႏခြေင်ခွင်ꩻအောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၂၇)လိုꩻတွိုင်ꩻနီသွဥ်းသီး အသောင်အရင်ꩻယေန်ႏကေႏမုအကို နွို့ပါငီꩻခွင်ꩻအောဝ်ႏဗာႏသွူ။

(၂၈)လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏရေꩻ၊ထူႏရေꩻဗာႏ လိတ်ကေႏငြာႏအကို အခွင်ꩻရေꩻဖုံႏယိုသွူ။

(၂၉)လိုꩻတွိုင်ꩻ အွဥ်ႏဗာႏအရေꩻ၊ထူႏဗာႏအရေꩻ လိုꩻအလောင်ႏအလင်ခွင်ꩻရေꩻဖုံႏသွူ။

(၃၀)မိဥ်နုဲင်းမုဲင်ꩻတယောဝ်း လိတ်ကေႏငြာႏဖုံႏအကို ယားကုဲင်ဗာႏတောဝ်းသွူ။

လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻယိုနောဝ်ꩻ ဆဲင်ႏဒျာႏတွမ်ႏတကမ္ဘာႏလွုမ်းတဲင် ခွယ်ꩻချာꩻလို့ဝင်ꩻလꩻတောဝ်း၊အာႏကွိုꩻအုံနောင်ချာငါဗာႏလို့ဝင်ꩻသွူ။ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻလို့လို့ဖုံႏနောဝ်ꩻ တရျားငီႏဗာႏလို့ဝင်ꩻအတာႏ အရေꩻကီꩻငါႏ၊အစိုႏရအနေႏယိုနောဝ်ꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻယို ဖေႏဗွိုန်ဗွိုန်ဗာႏဝင်ꩻ သွုပ်သံႏရေꩻတဗာႏ လိုႏအွဥ်ႏရေꩻဖေႏငါႏသွူ။ခမ်းနယ်ႏကားကအောဝ်ႏ ဝွေꩻသီးနုဲင်ႏငံႏရေꩻ၊စီꩻပွာꩻရေꩻ ပါတွမ်ႏယေန်ႏကေႏမုစနစ်ဖုံႏ ခွယ်ꩻချာꩻချာငါတောဝ်းဒွုမ်တဲင်တွော့ꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻကားကအောဝ်ႏယို ဖေႏကတသွောင်း၊ဖေႏကမွံဗန်အီအတာႏ ရဲးကမ်းဖေႏဗာႏတာႏဝွန်ႏယိုအောဝ်ႏသွူ။ ကအုံနောင်လိတ်စောင်ႏနောဝ်ꩻ အာႏရုဏ်ႏတသာ(New Dawn Journal ),လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻပညာႏရေႏ(Human Rights Education