သုတေသနခရာႏ

သုတေသနယံသားတဖြာꩻငဝ်းရီ

သုတေသနယံတဖြာꩻ ကရီဒါႏငေါဝ်းရီယို အဝ်ႏသွံမျိုꩻသွူ။ ၁။သျင်ꩻစဲင်းစဲ့ဗာႏသွူ။ သျင်ꩻစဲင်းစဲ့ငါႏငေါဝ်းရီကရိုꩻနောဝ်ꩻ ငေါဝ်းရီတဗာႏဗာႏယို အမာꩻကျောႏထန်ႏလွဉ်ဖေႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏမုဲင်ꩻထွူတဲင် ဖေႏကသေကမာꩻဗာႏသုတေသနအခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

ရေႏမိုႏချက်

မဉ်ႏရီသွူငေါဝ်းရီအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏယို အတိဉ်ႏကျသွတ်ꩻအခရာႏဖုံႏတဲင် ကဖြေႏလွဉ်ဒါႏငေါဝ်းရီအဖြေႏယို နီထူႏနွောင်ꩻစုခြွဉ်းနွောင်ꩻအချက်အဗာႏဖုံႏတဲင် ရေႏမိုႏချက်တဗာႏအောင်ႏမျင်ႏလꩻဗာႏသွူ။

အထွာနွောင်ꩻသုတေသန

အထွာနွောင်ꩻသုတေသနကရိုꩻနောဝ်ꩻ သုတေသနယဟန်ႏကတူႏစဲန်ႏနောဝ်ꩻ အတထွာနွောင်ꩻတဝ်းတဲ့အဝ်ႏ ပွိုးတမုဲင်ꩻနဲးတဲင် အခိန်ႏတွမ်ႏအရွီးအခိုႏ ဆေ့ꩻခြေားထိုꩻသွူ။အလင်ဖုံႏက အထွာနွောင်ꩻဒျာႏရိုꩻလဲ့ ကအီႏလꩻဗာႏအချက်အဗာႏဖုံႏယို ယပ်ခုဲင်ႏတန်သွူ။မာꩻသုတေသနတဗာႏဗာႏယို ဖျင်ဆင်ရီးဗာႏ အချက်အဗာႏဖုံႏတွမ်ႏငေါဝ်းရီဖုံႏ၊အကျောင်ꩻတရာꩻဖုံႏ၊လယ်ႏထွုမ်ႏလွူꩻထွားဗာႏဖုံႏသွူ။

သုတေသနလက္ခဏာႏယဟန်ႏ

နီသွဉ်းသီးကဒေါ့ꩻရီဒါႏ သုတေသနသားသီးအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏယို နီသွဉ်းသီးအတာႏအရေꩻတန်ငါႏသွူ။အွိုးနီအသောင်ꩻအရင်ꩻယို နီတသေထွꩻတဝ်း အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏအဝ်ႏအာတန်ဒျာႏတဲင် ကွပ်ပွိုးသုတေသနသားသီး ရီရောင်လွူꩻထွားဖေႏတဲင် နီသေလွဉ်ဗာႏ၊အဝ်ႏလိုႏမာꩻခရာႏဖုံႏတဲ့ နီသေထွꩻလွဉ်သွူ။ကမာꩻလွဉ်ယိုစားတဲ့ အထွာလွဉ်လက္ခဏာႏဖုံႏတဲ့အဝ်ႏအာတန်သွူ။

သꩻမဲန်သေသန်မွေး

သုတေသနအလောင်းယို သꩻမဲန်သေသန်မွေးငါႏ သꩻဓာတ်တဗာႏယိုတဲ့အရေꩻတန်ငါႏနေနေသွူ။သဓာတ်အာႏတလာလိုဖြာꩻယို ကွပ်ပွိုးသဝင်ႏစာꩻတလာတဲင် သုတေသနခန်းကမ္ဘာႏအခရာႏတဲ့ယဝ်း သွဉ်ထူႏလွူꩻထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။နီကတဲမ်းလိတ်တဲ့နဝ်ꩻ သꩻမဲန်မာꩻကျိုꩻစာꩻမုယို ထွာအထျꩻတဲင် မာꩻထွာနွောင်ꩻလိတ်လုဲင်ꩻနောဝ်ꩻစားသွူ။ကွပ်ပွိုးသꩻယိုစားအဝ်ႏတဲင် နီကမာꩻသုတေသနယို အဖေႏချာနီငေါဝ်းဖေႏအာႏဖုံႏ၊မာꩻဖေႏကရုဲင်းဖေႏကကျိုꩻစာꩻလွိုလွို ဖေႏကအောင်ႏမျင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ သꩻယိုတမာဖေႏနီသွူ။လိုꩻလင်ꩻဖုံႏအွဉ်ႏအရေꩻတယူႏနွောင်ꩻတဝ်းလဲ့ နီယူႏနွောင်ꩻ၊လိုꩻလင်တမာꩻထွာတဝ်းလဲ့ နီသꩻယိုအတမာဖေႏနီတဲင် နီမာꩻထွာဗာႏနဝ်ꩻစားသွူ။အဓိကအထျꩻနောဝ်ꩻ သꩻယိုထွဉ်ႏအံႏလꩻလꩻဝွေꩻသီးမꩻသွူ။

ဖေႏကထွာစနစ်တကျ

နီကမာꩻသုတေသနတဲ့နောဝ်ꩻ၊ကတဲမ်းလိတ်တဲ့နောဝ်ꩻ ဖေႏကထွာတဲပ်တဲပ်ယို အရေꩻတန်လွိုဝင်ꩻသွူ။ဖေႏကထွာစနစ်တကျကား မာꩻဗာႏနေးမုဲင်ꩻစားဟောင်း။သုတေသနသားတဖြာꩻယို ကလꩻလွဉ်ဒါႏအချက်အဗာႏဖုံႏ အဖြေႏတမျိုꩻစီႏယို လိုႏတဲက်ထွားတွမ်ႏအထွာသင်ꩻရာꩻဖုံႏထွူတဲင် လိုႏဆွိုက်လိုႏမာꩻဆွိုင်ꩻလို့ဝင်ꩻဖုံႏသွူ။အဓိပ္ပာယ်ႏဖေႏကအဝ်ႏ ဖေႏကညီႏတရျားတတွာလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻစားသွူ။အချက်တဗာႏတွမ်ႏတဗာႏအခါႏယို ဖေႏကပꩻဖြယ်မဲန်ႏမဲန်ႏနွောင်ꩻ၊လိုႏလꩻအချက်အဗာႏတွမ်ႏလိုႏလꩻတဝ်းအချက်အဗာႏဖုံႏယိုလဲ့ လိုႏပယ်ႏညာꩻတဲ့ပယ်ႏဗာႏသွူ။ထာꩻမာꩻရဲန်ႏဖုံႏယိုတဲ့ ဖေႏကထွာစနစ်တကျနဝ်ꩻ မာꩻမဲန်ႏမဲန်ႏလွဉ်ꩻဗာႏသွူ။သုတေသနသီးတဲ့ ထွို့ꩻနေးဗာႏအစီႏအစဲန်ႏဖုံႏ၊ဖေႏကထဲ့မဲန်ႏတဲင် မာꩻဗာႏနေးမတ်စုဖုံႏ၊စဲစ်ဆေꩻချာဗာႏဖုံႏသွူ။

အရင်ꩻခံႏအကျောင်ꩻသုတေသန

အရင်ꩻခံႏအကျောင်ꩻသုတေသနယိုထွာဒျာႏအခေႏခံႏအဝ်ႏဒင်ႏစဲစ်ဆေꩻအချက်အဗာႏဖုံႏသွူ။အချက်အဗာႏယိုဖေႏကလꩻလွဉ်တဲ့ လꩻလွဉ်ဒျာႏထူႏတွမ်နေးမတ်တန်ꩻစာႏရင်ꩻ၊ရီနေးဖုံႏ၊လယ်ႏထွုမ်ႏလွူꩻထွားဖုံႏ၊မာꩻနေးတွမ်ႏအစွိုꩻဖုံႏသွူ။ယိုစားဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏသုတေသသီးစုခြွဉ်းလꩻလွဉ်အချက်အဗာႏဖုံႏသွူ။နုဲင်းယိုကိုနဝ်ꩻထွာဒျာႏ ကစုခြွဉ်းအချက်အဗာႏဖုံႏယို စုနေးစားတွမ်ႏတခြိုꩻဖုံႏသွူ။အမာႏတရွို့ꩻတဲ့ယိုပေႏငါႏတဲင် နီကမဲန်လꩻဒါႏအချက်ဖုံႏတဲ့ လꩻနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။အရင်ꩻခံႏသုတေသနယို တန်ႏဖိုꩻတန်ငါႏ ပွိုးတမုဲင်ꩻနဲးတဲင် ဖေႏဗာႏသွုံꩻအာဗာႏအခိန်ႏ၊ရွဉ်ဖုံႏ၊စုခြွဉ်းအီအချက်ဖုံႏ တခြိုꩻဖုံႏသွူ။

ဥပမာႏ

ငေါဝ်းရီဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏယို ဖေႏဗာႏအခိန်ႏတဲင် ထွုမ်ႏနယ်နေးဗာႏလိုꩻသီး ကမဲန်လꩻအဖြေႏ။ ထူႏနေးတွမ်ႏမတ်တန်ꩻနေးနဝ်ꩻ မာꩻနေးဗာႏအစွိုꩻ၊ဖေ့ဘုတ်အစွိုꩻဖုံႏသွူ။ ထူႏတွမ်စာႏရင်ꩻတဲ့ လယ်ႏထွုမ်ႏလွေꩻဗာႏနေး တဒုံထွူတဒုံ ကအီႏလꩻဗာႏအချက်ဖုံႏသွူ။ တွယ်ႏခါꩻပွုံႏ၊ဝီဒီယိုဖုံႏ ယေန်ႏကေႏမုပွုံႏနုဲင်းမုဲင်ꩻဖုံႏသွူ။ နီကမဲန်သေအခရာႏနောဝ်ꩻ ကတူႏစဲန်ႏယိုနီလွူꩻထွားဗာႏရီးရီးမꩻ အပွုံႏစံႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊အဖြေႏလွေꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻဖုံႏသွူ။

ဒုတိယသုတေသန

ဒုတိယသုတေသနကရိုꩻနောဝ်ꩻ အဓိကတမွေးတဝ်းနဝ်ꩻစားသွူ။သုတေသနယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏအဝ်ႏလဲန်းအထွူတဲင် အချက်အဗာႏဖုံႏ အဝ်ႏပါသော့ꩻအွိုးမူလပထမသုတေသနသွူ။ဒုတိယသုတေသနနဝ်ꩻ ပထမမူလသုတေသနယိုမဉ်ႏတထွာနွောင်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ယိုတဗာႏလိုႏအပ်မွေးသွူ။ဥပမာႏ လယ်ႏထွုမ်ႏထွားသမဲင်ꩻဖုံႏယို အထွာအကုဲင်ဖုံႏ အဝ်ႏအာတန်ဒျာႏရိုꩻလဲ့ ခွိုင်းနီကလိုႏအဗာႏနဝ်ꩻ ထူႏနွောင်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻစားသွူ။သုတေသနယိုတဲ့ မဲန်လꩻအချက်အဗာႏဖုံႏတဲ့ မွေးဒျာႏတဲင် အခိန်ႏ၊အရွီးအခိုႏတလိုႏတဝ်းလဲ့ ထွုမ်ႏလꩻလꩻငါနီအဖြေႏလိုမ်ꩻသွူ။နီကလွိုက်ခါꩻကတူႏစဲန်ႏယို အလွိုအပိုႏအထွာနွောင်ꩻဆေ့ꩻရိုꩻလဲ့ အဝ်ႏလိုႏအပ်တန်သွူ။

ဒုတိယသုတေသနအကျံꩻ

ဥပမာႏအနေႏတဲင် အချက်အဗာႏဖုံႏယို သွုံꩻလွေꩻနေးတွမ်ႏသုတေသနအကျံꩻနယ်ꩻနေးစားတဲ့ လꩻဒျာႏသွူ။နုဲင်းမုဲင်ꩻစားနဲးတဲင် အချက်အဗာႏဖုံႏယို စုရွမ်အွိုးလိုꩻလောင်ႏလင်ထျꩻဖုံႏသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻတရန်း အီမေး၊သတင်ꩻကိုဖုံႏ၊ထွားနေးအိဉ်တာဗျူးလိုင်းလောင်းဖုံႏ၊မတ်တန်ꩻတွမ်ႏစေးလာႏဖုံႏ။ လိတ်အုတ်ကိုဖုံႏ တားလဲ့ ထွားလိတ်တွိုက်၊အွန်လိုင်းလောင်းဖုံႏ၊နဝ်ꩻထွူတဲင် လွူꩻဖတ်ထွားယင် သုတေသနသားအလင် ကဒင်ႏဒါႏအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏသွူ။

ထွုမ်ႏရွမ်သုတေသနအနယ်ꩻ

လယ်ႏထွုမ်ႏရွမ်သုတေသနအနယ်ꩻနောဝ်ꩻတဲ့ အရီးသွတ်ꩻ နီကဗော့ꩻရာꩻ နီမွိုးဖြားနီဖာဖြားသီးထျꩻ နီတသေထွꩻတဝ်းအခရာႏဖုံႏ အွိုးဝွေꩻသီးစိုးအကျောင်ꩻဖုံႏသွူ။ အတိဥ်ႏကျတမွေးတဝ်းလဲ့ အမဲန်ႏတရာꩻဒျာႏနေနေသွူ။ဝွေꩻသီးကကျုံႏလွဉ်ဗာႏ ခမ်းရေꩻ၊ထီရေꩻ၊ဒုံဆောင်ႏရပ်ရာႏအရေꩻဖုံႏသွူ။ ထွားနေးလိတ်အုတ်မတ်တန်ꩻ ကိုလိုနီခေတ်အတွိုက်ꩻအခꩻလွဉ်ဒါႏ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏဖုံႏသွူ။ယိုစားနဝ်ꩻ ထွုမ်ႏရွမ်စုနွောင်ꩻဒျာႏကွို့ꩻ ခေတ်အရန်းရန်းလိတ်အုတ်ကိုသွူ။ ထွားဖတ်ယင်း လိုꩻလင်ဖုံႏကဒင်ႏအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏတဲ့ လꩻဒျာႏသွူ။ သွုံꩻအိဉ်တာနက် လယ်ႏထွုမ်ႏစုရွမ်နေး လိုင်းလောင်းဝင်ꩻကဒင်ႏဖုံႏ။လွေꩻလယ်ႏတွိုႏနေးရပ်ရာႏဒုံဆောင်ႏဖုံႏ၊လယ်ႏတွိုႏပါနေးယင်း သွို့ꩻလုဲင်းခြံတုံးဖုံႏ မာနုဲင်းယိုစားမꩻ သုတေသနတဗာႏဗာႏယို တွိုႏသꩻသွူ။

သုတေသနဒုံကိုရပ်ကို

သုတေသနတဖြာꩻယို လယ်ႏထောင်ထွားသွော့ အစွိုꩻတစွိုꩻ တားလဲ့ ရပ်ကိုဒုံကို တဒုံပေႏသွူ။အုံဗော့ꩻအုံတွိုက်ꩻနေးတဲင် ရီနေးတွမ်ႏငဝ်းရီသꩻဖော်ꩻတရာꩻနေးစားသွူ။ဥပမာႏ လမ်းကို ရီဗာႏငေါဝ်းရီနဝ်ꩻ လမ်းကိုယို လိုꩻအုံသော့နားဟွိုန်စု အဝ်ႏခွိုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻဟောင်း။လွူးနမ်းလွူးသက်နောဝ်ꩻ ခွုမ်မာꩻလွေꩻထာꩻမာꩻ မုဲင်ꩻစားဟောင်း။ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻနဲ့ ဖြေꩻစာကူႏကားထာꩻနဲ့။ ခြွိုင်းသန်ꩻရေꩻက အဝ်ႏဟဝ်လို့ဒျာႏနဲ့ဟောင်း။အမော့စတွမ်ႏငေါဝ်းရီယိုစားတဲင် နီမဲန်သေဒါႏ အချက်အဗာႏဖုံႏယို ရီရောင်နွောင်ꩻဒျာႏသွူ။နီငေါဝ်းရီယို အဗာႏဆာမွိုန်းတဝ်းဝွေꩻသီးမꩻလꩻသွူ။

တွက်အဗာႏလꩻသုတေသန

တွက်အဗာႏသုတေသနကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခိန်ႏဖုံႏ၊အညာꩻအဗော့ꩻဖုံႏ၊ဂဏန်ꩻနံပါတ်ဖုံႏ၊လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻဖုံႏယို တွက်ချက်နေးစားသွူ။သုတေသနယိုနောဝ်ꩻ နီထီႏနွောင်ꩻဒျာႏ အွိုးနီအသောင်အရင်ꩻအကို ကအဝ်ႏမာꩻဒါႏသုတေသနဖုံႏကဗွိုန်ဒါႏဝင်ꩻ နုဲင်းလိုꩻမုသိပ္ပံကိုနဝ်ꩻစားသွူ။ယိုနဝ်ꩻအထိန်ꩻဖေႏတဲ့ အသောင်အရင်ꩻအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏတွမ်ႏကခွေါင်ခံႏဒါႏ သုတေသနကဗွိုန်ဝင်ꩻ လိုꩻမုသိပ္ပံအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏသွူ။ယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏအရန်းထိုထွို့ꩻဗူႏဒျာႏသွူ။တခြိုꩻဖုံႏ၊လိုꩻမုရေꩻဖုံႏ၊တွက်အဗာႏလꩻနေးစားဖုံႏသွူ။

ကိန်ꩻဂဏန်ꩻဒေတာ

ကိန်ꩻဂဏန်ꩻဒေတာနောဝ်ꩻ အချက်အဗာႏဒျာႏသွူ။အပြောင်ꩻလုဲင်ႏနွောင်ꩻဖေႏ အတွက်အချက်ဖုံႏတဲ့ ယိုꩻပေႏသွူ။နုဲင်းလိုꩻမုသိပ္ပံအနေႏတဲ့ သုတေသနသားတဖြာꩻ ကရီဒါႏငေါဝ်းအဖြေႏယိုနောဝ်ꩻ လိုꩻကအုံဒါႏဝေင်ꩻကိုတွမ်ႏကအုံဒါႏဝေင်ꩻထန်ႏ ဒုံကိုရပ်ကိုနောဝ်ꩻ ထီအွꩻတာႏကြောင်းစင် အကွာႏဝင်ꩻနေးမုဲင်ꩻစားဟောင်း။ နုဲင်းဝေင်ꩻကို လမ်းတွိုင်ꩻဖေႏကအွꩻဗာႏလိုမ်းလိုမ်းထီနောဝ်ꩻ ၈၆.၇%အ‌ေကြာင်းစင် သွတ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏကျိုꩻစာꩻမာꩻဖေႏသွူ။ နုဲင်းဒျာႏဖြောင်းဖြေꩻအလꩻတဲ့ ထီကြောင်းစင်တဲ့လနွောင်ꩻဒျာႏတဲင် အငိုꩻတန်ထိုငါႏဒျာႏသွူ။

လိုꩻအာသꩻဖော်ꩻတရာꩻ

အထွေထွေဖဲ့ꩻစွုမ်ႏရာꩻယို ထွာဒျာႏလယ်ႏထွုမ်ႏထွားဒျာႏသုတေသနအခရာႏမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း အီႏဒင်ႏပျꩻနယ်ချာလိုꩻအာသဖော်ꩻတရာꩻထျꩻနောဝ်ꩻ လယ်ႏထွုမ်ႏစုရွမ်ဗာႏ အချက်အဗာႏတိဉ်ႏကျသွတ်ထွူတဲင် ကွဲးဒင်ႏနယ်ပျꩻသွူ။လိုꩻမုသိပ္ပံအလꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻဝေင်ꩻတန်ကိုယို အလꩻနွောင်ꩻထီကြောင်းစင်နဝ်ꩻ တတွာမုဲင်ꩻဟောင်း။ဥပမာႏနေးတဲ့ သုတေသနတဖြာꩻ လယ်ႏထွုမ်ႏထောင်ထွားနေးစွဉ်ႏ ဝေင်ꩻတန်နဲ့ တားလဲ့ လမ်းတလမ်းငါနဲ့။ယိုနီဗာႏနောဝ်ꩻ အဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻရအီႏတွိုႏသꩻဟောင်း။

အွောန်ႏဗာႏအထွော့အချက်

အွောန်ႏဗာႏအထွော့အချက်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ သုတေသနသားတဖြာꩻယို ကသုတေသနဒါႏလိုꩻသီးအလောင်းယို အကျောင်ꩻတဲက်ဆဲင်ႏတွမ်ႏနမ်းပုဂ္ဂိုလ်ႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ ဖေႏကပါဆေ့ꩻဗာႏ အကျောင်ꩻခရာႏဒျာႏသွူ။ဝွေꩻကအဝ်ႏဗာႏငါ ဝွေꩻသီးယွုမ်းအံႏမု၊အသꩻပါထာꩻဖုံႏ၊အတန်ႏဖိုႏဖုံႏတဲင် အွောန်ႏဗာႏနေးအထွော့သွူ။ငေါဝ်းရီနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးစီႏမီႏကိန်ꩻယို အကျိုꩻအဝ်ႏအီ စီꩻပွာꩻရေꩻအပေႏစားခွိုင်းမုဲင်ꩻဟောင်း။တဲက်ထွားလွေꩻဗာႏ အဟဝ်ဖဲ့ꩻတဲ့သင် အကုဲင်ဖဲ့ꩻတဲ့ တက်ထွားဗာႏနေနေသွူ။စီꩻပွာꩻရေꩻတဗာႏယို ရေႏရွယ်ႏလွေꩻအဟဝ်နဝ်ꩻတဲ့ အကျိုꩻအဝ်ႏအာအီတန်သွူ။

ယွုမ်းအံႏအာႏကွိုꩻမု

ယွုမ်းအံႏအာႏကွိုꩻမုယို ထွာဒျာႏ သုတေသနသီးထာꩻမာꩻခွင်ႏအကို ကအဝ်ႏဒါႏအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏယို ကျုံႏရာꩻတွော့ꩻနွို့မာꩻ နဝ်ꩻစားဖေႏကထွာဗာႏမွိုန်း ယွုမ်းအံႏသꩻဆွော့ꩻဖေႏကလꩻနဝ်ꩻစားတဲင် စုရွမ်သွူအချက်အဗာႏဒေတာဖုံႏ၊ သုတေသနသီး တရေႏရွယ်ႏတဝ်းစွဉ်ႏလဲ့ အမဉ်ႏထွာလွဉ်တစားနဝ်ꩻ ကရေႏကဝ်ႏထွန်ႏယို ဖေႏကအဝ်ႏစွူစွူဗာႏအကျောင်ꩻနဝ်ꩻစားသွူ။

ခွေါင်ခံႏဗာႏ

ခွေါင်ခံႏဗာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ သုတေသနထာꩻမာꩻရဲန်ႏယို ကစုခြွဉ်းရွမ်ဒါႏအချက်အဗာႏဒေတာဖုံႏယို ဖေႏကထဲ့မဲန်ႏခွေါင်ခံႏဗာႏနောဝ်ꩻ တဲက်ထွားဗာႏတွမ်ႏကစုရွမ်ဒါႏ တဗာႏတွမ်ႏတဗာႏသွူ။နုဲင်းဆꩻကီဖုံႏနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ကိဉ်းအာတဲ့ယိုစားနောဝ်ꩻ သုတေသနသားသီးအတာႏ အကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏသွူ။ဥပမာႏနေးတဲ့ မန္တလေꩻယို လိုꩻကမာꩻပွုံႏမဲန်ႏဒါႏ သွဉ်ခန်ꩻဖုံႏယို အဝ်ႏခွိုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻ တလာတောႏတွင်ꩻယို။

သုတေသနအနယ်ꩻတဖူꩻရော်ꩻဝင်ꩻ

သုတေသနအနယ်ꩻတဖူꩻရော်ꩻဝင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏသုတေသနသီးကသွုံꩻအခင်ႏလမ်းအထွောင်း ကစုရွမ်ဒါႏသုတေသနစီႏမီႏကိန်ꩻအချက်အဗာႏအကို ကသွုံံꩻပျုအနယ်ꩻတဖူꩻနီဗာႏနောဝ်ꩻ တွက်အဗာႏနေးတွမ်ႏသဘာႏဝကထွာလွဉ်လိုမုရေꩻအကိုဖုံႏသွူ။ထွားသွူအခေႏနေႏတဲင် အရပ်ဒေႏသယိုနဝ်ꩻ လွောက်ဖက်ရာꩻအနယ်ꩻမုဲင်ꩻ၊ယလဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ အနယ်ꩻယိုနီဗာႏလိုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ထူႏသွုံꩻဗာႏအနယ်ꩻလင်တဲ့ အဝ်ႏဒျာႏသွူ။ဝွေꩻသီးအဝ်ႏယွုမ်းအံႏဒျာႏ ယိုဖုံႏကအီႏစုရွမ်ယင်းထဲင်း ဖေႏကယမ်ထဲင်းထဲင်းထွူ ဖေႏကသေနာႏယိုꩻလွေꩻတဲင် လိုမုအပွိုင်အဝွိုင်ꩻကိုကထွာဒါႏပျဿနာႏဖုံႏယို ဝွေꩻသီးထူႏသွုံꩻလွေꩻတွမ်ႏအုံဗော့နေးအနယ်ꩻတဲင် မာꩻလွေꩻသုတေသနနဝ်ꩻစားတဲင် အတွိုႏသꩻထဲ့မဲန်ႏမွေးထာꩻသွူ။

သုတေသနသားအတာႏ

သုတေသနသားနောဝ်ꩻ ကစုရွမ်ကလꩻလွဉ်ဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏယို တဗာႏတွမ်ႏတဗာႏ တဲက်ထွားဗာႏထွူတဲင် စဲစ်ဆေꩻကဲစ်ꩻဖေႏဗာႏသွူ။လိုမုရေꩻသဘာႏဝသောင်ရင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊လင်ꩻနေးကွင်ꩻတဲင် သုတေသနကလွဉ်ထွူတဲင် မွဉ်းဖျင်ထွူတွော့ꩻ ဒင်ႏပသာကီထင်ႏယင်း အစွိုꩻတစွိုꩻ(NGO)၊နုဲင်ႏတောႏအစိုႏရ၊အစွိုꩻဖုံႏတဲင် ယိုနဝ်ꩻထွာဒျာႏသုတေသနသီးအတာႏ ထာꩻမာꩻထွူတဗာႏသွူ။

အနယ်ꩻဗျူဟာ ဥပမာႏ

ယိုကိုနောဝ်ꩻထွာဒျာႏ ဥပမာႏငေါဝ်းရီပွုံႏစံႏဖုံႏသွူ။အချက်အဗာႏဖုံႏတွမ်ႏကလွိုက်အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဒါႏ သုတေသနဒင်ႏထင်ႏအချက်ဖုံႏသွူ။ ၁။ပွိုးထမုဲင်ꩻ လိုꩻပေႏခေတ်ယိုခါနောဝ်ꩻ အထွားရောင်ငါႏဖုန်းဟောင်း။ ၂။၈၆.၇%နောဝ်ꩻ ကဒေါ့ꩻပြန်ႏလွဉ်ချာသား ကဖောႏနယ်လွေအခရာႏနောဝ်ꩻ သဘာႏဝသောင်ရင်ꩻယို အကုဲင်ပြင်ꩻထိုအာလဲန်းအကျောင်ꩻသွူ။ ၃။လိုꩻသီးကိဉ်းအာ ထာမာꩻသားနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထာꩻမာꩻတအဲန်ထဝ်းဝင်ꩻဖုံႏသွူ။ ၄။စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻ သီဟွာႏကြောင်းစူခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲင်ႏဟောင်း။သဖော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻစားတဲင် ကလိုႏရာꩻအဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ သုတေသနထွူတဲင် ဒင်ႏကီထင်ႏဗာႏအရန်းရန်းသွူ။

ဝတ္တရာꩻ

ဝတ္တရာꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထာꩻထီႏထာꩻယူႏဖုံႏယို ထီႏတွမ်ႏယူႏတွမ်ႏအမဲန်ႏတရာꩻထွူတဲင် ခွေါင်ခံႏသွတ်ꩻတဗာႏဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊အမျာꩻဆဲင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ တမုဲင်ꩻဖုံႏမဲန်ႏဟောင်း၊ပဲင်ႏချာꩻလွေꩻဗာႏမဲန်ႏမဲန်ႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဝတ္တရာꩻသွူ။ဝတ္တရာꩻကအဝ်ႏတွိုင်ꩻ ခွုမ်စံႏလွေꩻနဝ်ꩻစားမွေးတဝ်းတဲင် သုတေသနအတာႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊လိုꩻတဖြာꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊လိုꩻအာအမျာꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ဆွုံꩻဖျတ်ပဲင်ႏချာမဲန်ႏမဲန်ႏဗာႏ အကျိုꩻအဝ်ႏဒါႏအဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။

ခွိုက်အဗာႏဆာ

၁။သုတေသနသီးနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးအလောင်းယို အဟဝ်တဝ်းအဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻလွေꩻနေဟောင်း။ ၂။ကသုတေသနသားဖုံႏယို အပါခွိုင်းမုဲင်ꩻဖြာꩻဟောင်း။ မာꩻသုတေသနနောဝ်ꩻ မဉ်ႏမာꩻခွိုက်ဗာႏဆာသွူအထွူဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာသုတေသနသားသီးထွာအီခွိုက်အဗာႏအကျောင်ꩻတရာꩻသွူ။ခွိုက်အဗာႏဆာယင်း သုတေသနကပါနွို့သားဖုံႏ၊အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏတွမ်ႏလိုꩻအာသီးအလောင်းဖုံႏသွူ။ခွိုက်အဗာႏဆာဖုံႏနောဝ်ꩻ အကျောင်ꩻမာꩻထွာအီအဝ်ႏအာတန်ဒျာႏသွူ။