Lịch sử 10/Tình hình kinh tế ở các thế kỉ XVI – XVIII

Tình hình nông nghiệp ở các thế kỷ XVI – XVIII

• Từ cuối thế kỷ XV đến nửa đầu thế kỷ XVII, nông nghiệp sa sút, mất mùa đói kém liên miên, bị chiến tranh tàn phá
• Từ nửa sau thế kỷ XVII, tình hình chính trị ổn định, nông nghiệp ở Đàng Trong và Đàng Ngoài phát triển:
  • Ruộng đất ở cả 2 đàng mở rộng, nhất là ở Đàng Trong.
  • Thủy lợi được củng cố.
  • Giống cây trồng ngày càng phong phú.
  • Kinh nghiệm sản xuất được đúc kết.

Ở Đàng Trong: ruộng đất nhanh chóng mở rộng, đất đai phì nhiêu, thời tiết thuận lợi, trồng lúa, hoa màu, cây ăn trái. Ở cả hai Đàng chế độ tư hữu ruộng đất phát triển. Ruộng đất ngày càng tập trung trong tay địa chủ.

Sự phát triển của thủ công nghiệp

• Nghề thủ công cổ truyền tiếp tục phát triển đạt trình độ cao: dệt, gốm,rèn sắt, đúc đồng, làm đồ trang sức..
• Một số nghề mới xuất hiện như: khắc in bản gỗ, làm đường trắng, làm đồng hồ, làm tranh sơn mài.
• Khai mỏ – một ngành quan trọng rất phát triển ở Đàng Trong và Đàng Ngoài.
• Các làng nghề thủ công xuất hiện ngày càng nhiều như làm giấy, gốm sứ, nhuộm vải,...
• Nét mới trong kinh doanh: ở các đô thị thợ thủ công đã lập phường hội, vừa sản xuất vừa bán hàng.

Sự phát triển của thương nghiệp.

Nội thương: ở các thế kỷ XVI – XVIII buôn bán trong nước phát triển:

• Chợ làng, chợ huyện,... xuất hiện làng buôn và trung tâm buôn bán.
• Buôn bán lớn (buôn chuyến, buôn thuyền) xuất hiện.
• Buôn bán giữa miền xuôi và miền ngược phát triển, thóc gạo ở Gia Định được đem ra các dinh miền Trung để bán,...

Ngoại thương phát triển mạnh.

• Thuyền buôn các nước Bồ Đào Nha, Hà Lan, Pháp, Anh đến Việt Nam buôn bán tấp nập:
  • Bán vũ khí, thuốc súng, len dạ, bạc, đồng,...
  • Mua: tơ lụa, đường gốm, nông lâm sản.
• Thương nhân nhiều nước đã tụ hội lập phố xá, cửa hàng buôn bán lâu dài.
• Giữa thế kỉ XVIII ngoại thương suy yếu dần do chế độ thuế khóa của nhà nước ngày càng phức tạp.

Sự hưng khởi của các đô thị

• Nhiều đô thị mới hình thành phát triển:
  • Đàng Ngoài: Thăng Long (Kẻ chợ), Phố Hiến (Hưng Yên).
  • Đàng Trong: Hội An (Quảng Nam), Thanh Hà (Phú Xuân – Huế)
• Đầu thế kỉ XIX đô thị suy tàn dần.

Tham khảo

• SGK Lịch sử 10, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019.