Lịch sử 8/Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918)

From Wikiversity

Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh[edit]

Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh[edit]

  • Sự phát triển không đồng đều của tư bản chủ nghĩa.
  • Ngược lại Anh, Pháp nhiều thuộc địa và thế giới đã phân chia xong.
  • Đế quốc thuộc địa: các cuộc chiến tranh đế quốc:
    • Mỹ – Tây Ban Nha 1898: Mỹ chiếm Cu ba và Phi-líp-pin.
    • Anh và Bô-ơ 1899 – 1902 → Anh thôn tính 2 nước của người Bô-ơ sát nhập vào Nam Phi.
    • Nga – Nhật 1904 – 1905.
  • Mâu thuẫn giữa các nước về vấn đề thuộc địa dẫn đến sự hình thành 2 khối quân sự kình địch nhau là Liên minh Đức, Áo – Hung và Hiệp ước Anh – Pháp – Nga.
  • Hai khối này ráo riết chạy đua vũ trang, tích cực chuẩn bị chiến tranh, để chia lại thuộc địa, làm bá chủ thế giới.

Duyên cớ của chiến tranh[edit]

  • 28-6-1914 thái tử Áo – Hung bị phần tử khủng bố ở Xéc-bi ám sát
  • Nhân cớ đó, Đức, Áo – Hung gây chiến.

Những diễn biến chính của chiến sự[edit]

  • Ngày 28-7-1914 Áo – Hung tuyên chiến với Xéc-bi.
  • 1-8 Đức tuyên tuyên chiến Nga
  • 3-8 tuyên chiến với Pháp.
  • 4-8 tuyên chiến với Đức, chiến tranh bùng nổ và nhanh chóng thành chiến tranh thế giới.

Giai đoạn thứ nhất (1914 – 1916)[edit]

  • Lúc đầu Đức tập trung lực lượng ở phía Tây nhằm đánh bại Pháp, Pa ri bị uy hiếp.
  • Nhưng ở phía Đông quân Nga tấn công quân Đức cứu nguy cho Pháp, từ năm 1916 cả 2 phe ở thế cầm cự.
  • Gọi là chiến tranh thế giới vì cuộc chiến tranh này lan ra cả thế giới, lôi cuốn 38 nước vào vòng chiến, kéo thuộc địa tham chiến.

Giai đoạn thứ hai (1917 – 1918)[edit]

  • Tháng 4-1917 Mỹ tham chiến về phe Hiệp ước.
  • 7-11-1917 Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi, Nga rút khỏi chiến tranh.
  • 7-1918 Anh – Pháp phản công.
  • 9-1918 Anh – Pháp – Mỹ tổng tấn công, đồng minh của Đức đầu hàng.
  • 9-11-1918 cách mạng Đức bùng nổ, lật đổ nền quân chủ.
  • 11-11-1918 Đức hàng không điều kiện, Đức, Áo – Hung thất bại hoàn toàn.

→ Tính chất:chiến tranh đế quốc, phi nghĩa, phản động, giành giật thuộc địa.

Kết cục của chiến tranh thứ nhất[edit]

  • Gây thảm họa cho nhân loại: 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương.
  • Thành phố làng mạc bị phá hủy; tiền của các nước tham chiến chi ra khoảng 85 tỷ đô la.
  • Các nước thắng trận thu lợi lớn, bản đồ thế giới được chia lại.
  • Cao trào cách mạng vô sản phát triển (Cách mạng Tháng Mười Nga), nhân dân các nước thuộc địa thức tỉnh.

Tham khảo[edit]

  • SGK Lịch sử 8, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019.