Lịch sử 11/Trung Quốc

Trung Quốc bị các đế quốc xâm lược[edit]

Thế kỉ XVIII đầu XIX các nước tư bản phương Tây tăng cường xâm chiếm thị trường thế giới.
Trung Quốc là một thị trường lớn, béo bở, chế độ đang suy yếu nên trở thành đối tượng xâm lược của nhiều đế quốc.
Chế độ phong kiến Mãn Thanh đang suy yếu.

Thế kỉ XVIII các đế quốc dùng mọi thủ đoạn, tìm cách ép chính quyền Mãn Thanh phải “mở cửa”, cắt đất.
Đi đầu là thực dân Anh:
- Anh thực hiện “Chiến tranh thuốc phiện”(6-1840 đến 8-1842)
- Chúng đã buộc nhà Thanh phải ký Hiệp ước Nam Kinh Năm 1842, chấp nhận các điều khoản thiệt thòi (bồi thường chiến phí, nhượng Hồng Kông, mở 5 cửa biển…)
Đi sau Anh, các nước khác đua nhau xâu xé Trung Quốc:
- Đức chiếm Sơn Đông.
- Anh chiếm châu thổ sông Dương Tử.
- Pháp chiếm Vân Nam, Quảng Tây, Quảng Đông.
- Nga - Nhật Bản chiếm vùng Đông Bắc.

Diễn biến: Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây), lan rộng khắp cả nước, bị phong kiến đàn áp, năm 1864 thất bại.
Lãnh đạo: Hồng Tú Toàn
Lực lượng: Nông dân
Tính chất: là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh.

Diễn biến: Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế.
Lãnh đạo: Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu.
Lực lượng: quan lại, sỹ phu tiến bộ, vua Quang Tự.
Tính chất: Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc, chỉ tồn tại 100 ngày.

Diễn biến: Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh.
Bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công nên thất bại.
Lực lượng: Nông dân.
Tính chất: Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc.
Nguyên nhân thất bại
- Chưa có tổ chức lãnh đạo
- Do sự bảo thủ, hèn nhát của triều đình phong kiến.
- Do phong kiến và đế quốc cấu kết đàn áp

Nội dung	Khởi nghĩa Thái bình Thiên Quốc	Phong trào Duy Tân	Phong trào Nghĩa Hòa đoàn
Diễn biến chính	- Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây), lan rộng khắp cả nước. - Bị phong kiến đàn áp - Năm 1864 thất bại	- Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế. - Diễn ra 100 ngày	Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công nên thất bại
Lãnh đạo	Hồng Tú Toàn	Khang Hữu Vi Lương Khải Siêu
Lực lượng	Nông dân	Quan lại, sỹ phu tiến bộ, vua Quang Tự	Nông dân
Tính chất - ý thức	Là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh	Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc	Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc.

Tôn Trung Sơn là một trí thức có tư tưởng cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản.
Tháng 8/1905 Tôn Trung Sơn tập hợp giai cấp tư sản Trung Quốc thành lập Đồng minh hội - chính Đảng của giai cấp tư sản Trung Quốc.
Cương lĩnh chính trị: theo chủ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn
Mục tiêu: lật đổ Mãn Thanh, thành lập dân quốc,thực hiện bình đẳng về ruộng đất .. bình quân địa quyền
Lực lượng: trí thức tư sản, tiểu tư sản, địa chủ, thân sĩ bất bình với nhà Thanh.

Nhân dân Trung Quốc mâu thuẫn với đế quốc phong kiến
Ngòi nổ của cách mạng là do nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc nên phong trào “giữ đường” bùng nổ, nhân cơ hội đó Đồng minh hội phát động đấu tranh.
Khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương 10/10/1911, lan rộng khắp miền Nam, miền Trung.
Ngày 19/12/1911 Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống lâm thời, tuyên bố thành lập chính phủ lâm thời Trung Hoa dân quốc.
Trước thắng lợi của cách mạng, tư sản thương lượng với nhà Thanh, đế quốc can thiệp.
Kết quả: Vua Thanh thoái vị, Tôn Trung Sơn từ chức, Viên Thế Khải làm Tổng thống.

Tính chất cuộc cách mạng tư sản không trịêt để.
Lật đổ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, ảnh hưởng đến Châu Á.