Lịch sử 7/Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

Tình hình kinh tế – xã hội

Tình hình nước ta nửa sau thế kỷ XIV: Mất mùa, đói kém, vỡ đê, nông dân phải bán ruộng đất, vợ con cho quý tộc, địa chủ và trở thành nô tì.
Nhà nước không quan tâm đến nông nghiệp, không sửa chữa đê,mất mùa đói kém.
Vương hầu,quý tộc, ăn chơi, địa chủ chiếm nhiều ruộng đất.
Ruộng đất công bị xâm lấn nên đời sống của nông dân, nông nô, nô tì rất khổ cực.
Dân nghèo phải nộp 3 quan tiền thuế đinh.

Vua quan nhà Trần ăn chơi sa đọa
Quan lại bắt dân xây dinh thự, chùa chiền. Trong triều bị bọn nịnh thần lũng đoạn (Chu ăn An dâng sớ xin vua chém 7 tên nịnh thần)
Nhà Trần bất lực trước sự xâm lược của Champa và sự ngang ngược của nhà Minh.
Đời sống nhân dân càng khổ cực.
Các cuộc khởi nghĩa của nông dân và nô tì cuối thế kỷ XIV: Do bị áp bức bóc lột nên nông dân và nô tì nổi dậy đấu tranh: Khởi nghĩa nông dân Ngô Bệ 1344 – 1360 ở Yên Phụ – Hải Dương.
Khởi nghĩa nông dân Nguyễn Thanh, Nguyễn Ky ở Thanh Hóa năm 1379.
Cuộc khởi nghĩa nông dân do nhà sư Phạm Sư Ôn lãnh đạo năm 1390 ở Quốc Oai – Sơn Tây, tiến vào Thăng Long 3 ngày.
Khởi nghĩa của Nguyễn Nhữ Cái ở Sơn Tây 1399.

Các cuộc khởi nghĩa thất bại do thiếu tổ chức, cuối cùng bị chính quyền nhà Trần đàn áp.
Đây là phản ứng mãnh liệt của của nông dân, của nô tì đối với cuộc sống khổ cực, đó là sự sụp đổ của nhà Trần, đưa đến Nhà Hồ thành lập năm 1400.

→ Nhà Trần không đủ sức giữ vai trò quản lí đất nước

Ngoại xâm đe dọa.
Năm 1400 Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần, xưng đế, đổi quốc hiệu là Đại Ngu (Đại Hiền). → Nhà Hồ được thành lập

Cải tổ hàng ngũ võ quan.
Thay thế võ quan cao cấp không phải họ Trần nhưng thân cận và có tài năng.
Đổi 1 số đơn vị hành chính cấp trấn, các quan về các lộ thăm dân.
Cho cho xây dựng kinh thành mới bằng đá kiên cố ở An Tôn (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) gọi là Tây Đô (phân biệt với Thăng Long, được đổi thành Đông Đô) thường gọi là Thành nhà Hồ.

1396 phát hành tiền giấy cấm dùng tiền bằng đồng.
1397 ban hành chính sách hạn điền (để hạn chế hạn chế ruộng đất của vương hầu, quan lại, địa chủ; làm suy yếu thế lực Họ Trần)
Năm 1402 định lại thuế.

Ban hành chính sách hạn nô (1401)(để quy định số lượng nô tỳ của vương hầu quý tộc quan lại, số thừa sung công).
Bắt nhà giàu bán thóc cho dân, chữa bệnh cho dân.
Người không có ruộng, các bà góa không phải nộp thuế.

Làm lại sổ hộ để tăng quân số, sản xuất vũ khí
Năm 1397 dời đô vào Thanh Hóa, cho xây thành Tây Đô ở An Tôn – Vĩnh Lộc – Thanh Hóa, thành Đa Bang ở Hà Tây.
Sản xuất vũ khí, bố trí phòng thủ nơi hiểm yếu.
Thể hiện kiên quyết bảo vệ tổ quốc.

Cải cách toàn diện, chứng tỏ ông có tài và rất yêu nước
Hạn chế ruộng đất của quý tộc, địa chủ, làm suy yếu tôn thất nhà Trần, tăng nguồn thu nhập của nhà nước, tăng quyền lực của nhà nước quân chủ trung ương tập quyền
Cải cách văn hóa, giáo dục có tiến bộ.